2003'te ABD ve müttefiklerinin işgalinden bu yana Irak'ta kaç kişinin öldüğü konusunda kesin bilgi yok. Telaffuz edilen rakamlar 100 bin ile bir milyon arasında değişiyor.
Birçok ölüm kayıtlara geçmiyor. Ya da bazı ölümler iki kez sayılıyor.
Cambridge Üniversitesi Siyaset ve Uluslararası Araştırmalar Enstitüsü'nden Dr. Glen Rangwala "Sayılar farklı, çünkü farklı şeyleri sayıyorlar." diyor.
Rangwala, iki türlü hesaplama yapılabileceğini söylüyor: "Kriz sırasında her bahsi geçen ölüm toplarsınız, ya da işgalden sonraki ve önceki toplam ölüm oranını karşılaştırırsınız."
İlk yöntem; polis, morg ya da askeri kayıtlardan, hatta medya haberlerinden bilgi toplamaya dayanıyor. Irak'taki ölümlerin kaydını tutan "Iraq Body Count" adlı grup bu yöntemi uyguluyor. Bu gruba göre 2013'ten bu yana saldırılar sırasında ölenlerin sayısı 120-133 bin arasında.
Şiddetten kaynaklanmayan ölümler
Diğer yöntem ise binlerce evi dolaşıp, doğal ölümler dahil, kimlerin öldüğünü sormak.
Rangwala, "Çatışma bölgesinde tüm ölümler doğrudan şiddetten kaynaklanmayabilir. Altyapının zarar görmesi, hastanın bakımı konusundaki zorluklar da daha fazla insanın ölümüne neden olabilir." diyor.
Bu yöntemde sayılar daha yüksek çıkıyor. Benzer yöntemle yapılan bazı çalışmalar ölülerin iki kez sayılmasını garanti etmediği için eleştirilmişti.
Rangwala kişisel olarak 1 milyon sayısının abartılı olduğunu, yarım milyonun daha gerçekçi bir seviye olabileceğini söylüyor.
Ancak bunca kayba rağmen, Irak'ın nüfusu 2003'ten beri önemli oranda arttı.
BM'nin tahminlerine göre, 10 yıl içinde Irak'ın nüfusu 25 milyondan 33 milyona çıktı.
Ancak bu sayılar da güvenilir yollarla elde edilmiş değil.
1997'den beri Irak'ta nüfus sayımı yapılmadı. Kaldı ki bu sayım tüm ülkeyi kapsamamıştı. Bunun yerine veriler genele yansıtılmıştı. Bu nedenle BM'nin verileri de kesin değil.
Uzmanlara göre Irak'ta nüfus artışınının basit bir açıklaması var: Doğumların ölümlerden fazla olması.
BM nüfus uzmanlarından Patrick Gerland, Irak'ta ailelerin ortalama dört çocuğu olduğuna dikkat çekiyor ve nüfusa her yıl 600 bin kişinin eklendiğini söylüyor. (BBC Türkçe)
Gündeş, “İş dünyası, STK’lar, meslek...
Tarsus Güney Mezarlığı’nın ardından Mersin...
Kankan, “Kursumuzda kağıt rölyef, bambu...
Özyiğit, “Yenişehir Belediyesi olarak, bu...
Yorumlar